Πέμπτη 10/7/2020
Παρακολουθώντας και μελετώντας τα outtakes (κομμένες σκηνές) από το ντοκιμαντέρ Shoah του Claude Lanzmann και διαβάζοντας τις απομαγνητοφωνήσεις των σκηνών, βρήκα μια αναφορά του Simon Srebnik σ’ ένα περιστατικό αρκετά συνηθισμένο στο ναζιστικό κόσμο των στρατοπέδων που όμως μας υπενθυμίζει ότι ο αγώνας ενάντια στη βαρβαρότητα του ναζισμου και του φασισμού είναι διαρκής. Οι αντιφασιστικές διακηρύξεις όσο σημαντικές κι αν είναι δεν νικούν τη βαρβαρότητα της άκρας δεξιάς. Απαιτείται ουσιαστική κατανόηση του φαινομένου του φασισμού και του ναζισμού μέσα από διάφορες διαδικασίες (κοινωνικές, εκπαιδευτικές κ.ά.), επαγρύπνιση σε καθημερινή βάση και οργανωμένη πάλη.
Simon Srebnik: Στο Chelmno, ένας από τους Εβραίους δραπέτευσε και ήθελε να διασχίσει το ποτάμι (1). Ένας Πολωνός τον έπιασε και τον παρέδωσε στους Γερμανούς. Οι Γερμανοί τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν. Σε λίγο έφτασε ο επικεφαλής του στρατοπέδου Chelmno και είπε, «να παρουσιαστούν δέκα άνδρες». Παρουσιαστήκαμε και ο Κολμ (;) φώναξε: «Μετρήστε!». Μετρήσαμε, και διαπίστωσε ότι κάποιος έλειπε. Ρώτησε πού βρισκόταντο άτομο αυτό . Κανείς δεν ήξερε πού βρισκόταν, ή τουλάχιστον κανείς δεν είπε ότι ήξερε. Ξέραμε ότι είχε φύγει. Τότε τράβηξε δύο ή τρεις από εμάς στην άκρη. Τον βρήκαμε, τον είχαν ήδη πυροβολήσει και τον φέραμε πίσω στον πύργο στο Chelmno. Στη συνέχεια, πήρε δέκα άτομα, τα οποία τοποθέτησε σε έναν κύκλο και τους πυροβόλησε όλους. Μετά είπε ότι αν κάποιος προσπαθούσε να δραπευεύσει, θα μας έσφαζε όλους. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, κανείς δεν προσπάθησε να δραπετεύσει.
(1) Μάλλον εννοεί τον ποταμό Βιστούλα
https://collections.ushmm.org/search/catalog/irn1002783, video FV3279
Transcript of the Shoah interview with Simon Srebnik, σελ. 5 , https://collections.ushmm.org/film_findingaids/RG-60.5024_01_trl_en.pdf
Ο Simon Srebnik όπως εμφανίζεται στο outtake FV3279
Δευτέρα 12/5/2020
H συζήτηση για την ιστορία στην Ελλάδα στρέφεται γύρω από μερικούς βασικούς άξονες όπως είναι:
α. το ένδοξο παρελθόν (ιστορία, φιλοσοφία, επιστήμες, Όμηρος, Λεωνίδας, Θερμοπύλες, Περικλής, Σαλαμίνα, Σπαρτιάτες, Σωκράτης, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Μέγας Αλέξανδρος, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ρήγας Φεραίος, Κολοκοτρώνης, Ελευθέριος Βενιζέλος κ.ά.) το οποίο έχει δώσει τα φώτα του σε όλη την οικουμένη.
β. η αδιάπτωτη συνέχεια του ελληνικού έθνους (όπου η Ελλάδα μοιάζει μ’ ένα καράβι που ταξιδεύει από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι την κλασική Αθήνα και από τη Νέα Ρώμη μέχρι σήμερα).
γ. η εχθρότητα των ξένων (Πέρσες, Τούρκοι, Εβραίοι, Φράγκοι, Γερμανοί, Άγγλοι, Αμερικάνοι, Σλάβοι κ.ά.) προς την Ελλάδα (όποια μορφή κι αν έχει) και κάθε τι ελληνικό καθώς και τις ατέρμονες απόπειρές τους να την καταστρέψουν.
Αυτή η θεματολογία μπορεί να μοιάζει τυχαία ως προς τη συγκρότηση της, ωστόσο, πηγάζει από μια συγκεκριμένη πολιτικό-κοινωνική τοποθέτηση και θεώρηση, αρχικά μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και το τέλος των εθνικιστικών προσδοκιών (Μεγάλης Ιδέας) και στη συνέχεια μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου όπου κύριο μέλημα της άρχουσας τάξης της χώρας ήταν ο έλεγχος του εσωτερικού εχθρού (με ή χωρίς εισαγωγικά). Απαιτούνταν λοιπόν ιστορία ή/και ιστορίες από ιστορικούς κομμένες και ραμμένες στα πολιτικο-κοινωνικά μέτρα της εποχής.
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έγιναν ή δεν γίνονται προσπάθειες από αξιόλογους ιστορικούς να ανιχνεύσουν ή να αναδείξουν θέματα που έχουν να κάνουν με την ιστορία της εργατικής τάξης, το γυναικείο ζήτημα, τα κοινωνικά κινήματα, τις μειονότητες (Εβραίοι, Σλαβομακεδόνες, Τσάμηδες κ.ά), την ιστορία των πόλεων, την ιστορία των φυλακών και των φυλακισμένων κ.ά., ωστόσο, απουσιάζουν από τη δημόσια συζήτηση καθιστώντας φτωχότερη μια ουσιαστική συζήτηση για το τι είναι η ιστορία στην Ελλάδα.
Σάββατο 10/5/2020
Ο ιστορικός ξεκινά με προσωρινή επιλογή γεγονότων και με προσωρινή ερμηνεία, στο φως της οποίας έχει γίνει αυτή η επιλογή — από τον ίδιο ή από άλλους. Καθώς η δουλειά του προχωρά, τόσο η επιλογή και «διευθέτηση» των γεγονότων όσο και η ερμηνεία υπόκεινται σε λεπτές — και ίσως εν μέρει ασύνειδες— αλλαγές, μέσω της διαδικασίας αλληλεπίδρασης. Η διαδικασία αυτή εμπεριέχει και το στοιχείο της αλληλεπίδρασης μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, αφού ο ιστορικός ανήκει στο παρόν ενώ τα γεγονότα ανήκουν στο παρελθόν. Ο ιστορικός και τα γεγονότα της ιστορίας έχουν απόλυτη ανάγκη ο ένας τον άλλον. Χωρίς τα γεγονότα, ο ιστορικός είναι μετέωρος και αυθαίρετος· χωρίς τον ιστορικό τους, τα γεγονότα είναι νεκρά και δίχως νόημα. Συνεπώς, να ποια είναι η πρώτη μου απάντηση στο ερώτημα «Τι είναι ιστορία;»: μια συνεχής διαδικασία αλληλεπίδρασης μεταξύ του ιστορικού και των γεγονότων, ένας διάλογος δίχως τέλος μεταξύ παρόντος και παρελθόντος.
E. H. Carr, Τι είναι ιστορία; Σκέψεις για τη θεωρία της ιστορίας και τον ρόλο του ιστορικού. Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς, Πατάκης, Αθήνα, 2015, σ. 59
Παρασκευή 17/1/2020
Από την ημέρα που η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις εκλογές, τα κανάλια έχουν γεμίσει με όργανα της δημόσιας τάξης που μιλούν για το σπουδαίο έργο που επιτελούν, για τις καταλήψεις που διαλύουν και για το πόσο υποφέρουν οι ίδιοι ως “εργαζόμενοι” αστυνομικοί για να επιτύχουν τους στόχους τους. Η Δεξιά και οι διανοούμενοί της θέλουν να πείσουν τους πολίτες αυτής της χώρας ότι πρώτο μέλημα της κυβέρνησης είναι η επικράτηση της τάξης και της ασφάλειας και η συντριβή των αντιεξουσιαστών, των μπαχαλάκηδων και κάθε είδους περιθωριακού στοιχείου. Η λέξη “τσιμεντόλιθος” έχει γίνει τσίχλα στο στόμα υπουργών, υφυπουργών, βουλευτών, αστυνομικών, δημοσιογράφων κλπ. Φαίνεται όμως, πως παρά το λέγε λεγε, η Δεξιά δεν έχει πείσει. Οι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρά οικονομικά ζητήματα (υποχρεώσεις, χαμηλοί μισθοί, πολλές ώρες δουλειάς, ακρίβεια, ανεργία κλπ) και δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με τις ιδεολογικές ασυναρτησίες της Νέας Δημοκρατίας.
Πέμπτη 16/1/2020
Η πόλη αποτελεί το κατ’ εξοχήν πεδίο όπου συγκρούεται το κεφάλαιο με την εργασία, ο χώρος όπου η εξαγωγή της υπεραξίας έρχεται σε σύγκρουση με τη ζωή των κατώτερων τάξεων. Καθώς οι πόλεις αλλάζουν με σχετικά γοργό ρυθμό ώστε να κυριαρχήσει η κατανάλωση και η εύκολη πρόσβαση σ’ αυτήν, πάντα προς όφελος του κεφαλαίου, γεννιούνται νέες κοινοτικές πρακτικές και αντιστάσεις που επιχειρούν, έστω και σ’ ένα πρώτο επίπεδο, να προβάλλουν μια εναλλακτική απάντηση «εδώ και τώρα»
Πέμπτη 16/1/2020
Με το ημερολόγιο μου επιχειρώ να προσεγγίσω τον εαυτό μου για να τον κατανοήσω καλύτερα. Δεν προσπαθώ να παρουσιάσω τον εαυτό μου όπως είναι αληθινά γιατί δεν είμαι σίγουρος ποιος είναι ο αληθινός Γιώργος.
Κυριακή 22/7/2018
Δεν λέμε κάτι καινούργιο όταν υποστηρίζουμε ότι τα βιβλία αποτελούν ένα παράθυρο στον κόσμο. Δεν χρειάζεται κάποιος να συμφωνεί με τον συγγραφέα αλλά μερικά βιβλία δεν μπορούν να παρακαμφθούν με δυο κουβέντες, φαίνεται μάλιστα πως έχουν την κατάρα να κουβαλούν την κριτική, τους φόβους, τις αγωνίες, τους αγώνες, τις νίκες, τις ήττες, την απελπισία ακόμα και τη γλώσσα μιας ολόκληρης εποχής.
